شناسنامه علمی شماره
فلسفه اسلامی
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 1-5
مقاله پژوهشی
فقه و مبانی حقوق
عصمت السادات طباطبایی لطفی؛ فرناز امیدی
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 7-28
چکیده
در اسلام بر حفظ خانواده تأکید فراوان شده به طوری که طلاق مغبوض ترین حلال ها خوانده شده. لیکن، اگر ادامة زندگی به دلیل اختلافات باعث عسر و حرج گردد، به طلاق توصیه و گاهی نیز واجب می گردد. در اسلام همانگونه که برای تشکیل خانواده قوانین دقیق و سنجیده‌ای تدوین گردیده که در ضمن آنها تکالیف و حقوق هر یک از زوجین مشخص می شود، در حین طلاق و پس ...
بیشتر
در اسلام بر حفظ خانواده تأکید فراوان شده به طوری که طلاق مغبوض ترین حلال ها خوانده شده. لیکن، اگر ادامة زندگی به دلیل اختلافات باعث عسر و حرج گردد، به طلاق توصیه و گاهی نیز واجب می گردد. در اسلام همانگونه که برای تشکیل خانواده قوانین دقیق و سنجیده‌ای تدوین گردیده که در ضمن آنها تکالیف و حقوق هر یک از زوجین مشخص می شود، در حین طلاق و پس از آن نیز تکالیف و حقوقی برای طرفین در نظر گرفته شده است. این تکالیف یا حقوق را می‌توان به دو دسته مالی و غیرمالی تقسیم نمود. از جمله امور مالی، نفقه زن در ایام عده، بحث مهریه و اجرت المثل خانه‌داری و همچنین توراث بین زوجین است. در صورت تمکین، پرداخت نفقه برای مرد در دوران عده طلاق رجعی واجب است. در طلاق بائن نیز، در صورت بارداری زن در حال طلاق، نفقه برقرار است. در صورت طلاق قبل از نزدیکی زن مالک نصف مهریه خواهد بود، مگر در عقد مفوضة البضع، که مهر المثل در صورت نزدیکی و مهر المتعه در صورت عدم نزدیکی است. حق طلاق، لزوم نگهداری عده توسط زن، حق رجوع مرد در وران عده و اولویت در حضانت اطفال از امور غیر مالی مطرح شده هستند. حق طلاق ابتدائاً در اختیار مرد است، گرچه در مواردی نیز، به پیش‌بینی فقه و قانون، درخواست آن از جانب زن میسر است. از آنجا که قانون موضوعه ایران مبتنی بر فقه اسلامی است در بیشتر موارد بین نظر مشهور فقها و قوانین مربوطه مطابقت وجود دارد.
مقاله پژوهشی
فلسفه اسلامی
مجتبی جلیلی مقدم
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 29-53
چکیده
چکیده بحث وجود اساسی ترین مسئله در تاریخ طولانی فلسفه بوده و ذهن متفکران را به خود مشغول داشته است. افلاطون و ابن سینا در مقام بزرگ ترین فلاسفه درباب وجود دیدگاه های بدیعی داشته اند که در این نوشتار بر آنیم تا با روش و نگاهی تحلیلی به مبانی این دو فیلسوف بدانها پرداخته و با یکدیگر مقایسه کنیم تا نشان دهیم که این دو دیدگاه درباب وجود چه ...
بیشتر
چکیده بحث وجود اساسی ترین مسئله در تاریخ طولانی فلسفه بوده و ذهن متفکران را به خود مشغول داشته است. افلاطون و ابن سینا در مقام بزرگ ترین فلاسفه درباب وجود دیدگاه های بدیعی داشته اند که در این نوشتار بر آنیم تا با روش و نگاهی تحلیلی به مبانی این دو فیلسوف بدانها پرداخته و با یکدیگر مقایسه کنیم تا نشان دهیم که این دو دیدگاه درباب وجود چه تفاوتهایی دارد و این اختلاف چه تأثیری بر نگاه ما به موجودات دارد. افلاطون با دغدغۀ معرفت شناختی به ایده ها می رسد و آن را پایه و اساس تفکر خویش قرار داده و با توجه به آن وجود را به موجودات خاصی اطلاق می کند سپس در ادامه آن را باتوجه به لوازم نظریۀ ایده همانند ارتباط ایده ها با یکدیگر، وجودِ ایده های برتر و نسبت آنها با یکدیگر، ارتباط ایده ها با خیر و همچنین نسبت ایده ها با محسوسات، به محسوسات و خیر یا نیک نیز اطلاق می کند اما در طرف دیگر ابن سینا وجود را عام ترینِ امور دانسته و بر همۀ موجودات اطلاق می کند، وجودی که باتوجه به تمایزش از ماهیت، به واجب و ممکن تقسیم شده و عارض بر ماهیت می گردد ممکنات را که همان ماسوا هستند را زوج ترکیبی کرده و نیازمند واجب می کند و بدین ترتیب ارتباط خدا و موجودات دیگر را نسق می بخشد. واژگان کلیدی: "افلاطون"، "ابن سینا"، "ایده"، "وجود"، "ماهیت"
مقاله پژوهشی
فقه و مبانی حقوق
ابراهیم دلشاد معارف
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 55-70
چکیده
چکیده:عقد رهن که از عقود توثیقی است ، بی آنکه سبب نقل مالکیت عین مرهونه به مرتهن گردد، مال مرهون را متعلق حق مرتهن می سازد و به همین دلیل با وجود آنکه مالکیت راهن بر مال مرهون عیناً و منفعتاً باقی می ماند اما قلمرو تصرفات مالکانه او بر مال مرهون محدود می شود و این محدودیت برای حفظ حق مرتهن است. در مقاله حاضر قلمرو تصرفات مرتهن بر حسب اقسام ...
بیشتر
چکیده:عقد رهن که از عقود توثیقی است ، بی آنکه سبب نقل مالکیت عین مرهونه به مرتهن گردد، مال مرهون را متعلق حق مرتهن می سازد و به همین دلیل با وجود آنکه مالکیت راهن بر مال مرهون عیناً و منفعتاً باقی می ماند اما قلمرو تصرفات مالکانه او بر مال مرهون محدود می شود و این محدودیت برای حفظ حق مرتهن است. در مقاله حاضر قلمرو تصرفات مرتهن بر حسب اقسام تصرفات ناقله، استیفایی و اصلاحی به تفکیک ، مورد بررسی قرار گرفته و با مواد 793 و 794 ق.م تطبیق داده شده است و در نهایت این نتیجه حاصل شده است که طبق اصل تسلیط (مادۀ 30 ق.م) مالک، حق همه گونه تصرف در مال خود را دارد و اختیار راهن برای حفظ حقوق مرتهن محدود شده است و قلمرو این محدودیت منحصر به تصرفات منافی و مضرّ است. به عبارت دیگر چون اصل سلطۀ مالک بر مایملک خود اقتضای هر نوع تصرف مینماید و راهن نیز مالک مال مرهون است لذا محدود ساختن راهن از تصرف در مال خود استثناست و قدر متیقّن از محدودیت تصرفات راهن، تصرفی است که منافی با حق الرهانه (حق مرتهن بر مال مرهون) باشد. در نتیجه تصرفات راهن تا حدی که منافی با حق مرتهن نباشد طبق قاعدۀ تسلیط مشروع است.واژگان کلیدی:"راهن"،"مرتهن"،"تصرف نافع"،"تصرف منافی"،"مال مرهون"
مقاله پژوهشی
فلسفه اسلامی
هادی واسعی
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 71-113
چکیده
حشر موجودات و چگونگى آن، از مسائل کلامى- فلسفی است که متکلّمان و فلاسفه مسلمان بدان مى پردازند و بیان مى کنند که خداوند درقیامت کبرى، انسان ها را زنده مى سازد و جزاى هر کس را مى دهد. جریان شناختی حشر موجودات و زندگی پس از مرگ آن چنان پیچیده ودشوار است که آراء متفکران درباره آن، بیش از آن چه که درباره آغاز جهان و مبدأ عالم دچار دشواری باشد، ...
بیشتر
حشر موجودات و چگونگى آن، از مسائل کلامى- فلسفی است که متکلّمان و فلاسفه مسلمان بدان مى پردازند و بیان مى کنند که خداوند درقیامت کبرى، انسان ها را زنده مى سازد و جزاى هر کس را مى دهد. جریان شناختی حشر موجودات و زندگی پس از مرگ آن چنان پیچیده ودشوار است که آراء متفکران درباره آن، بیش از آن چه که درباره آغاز جهان و مبدأ عالم دچار دشواری باشد، به ابهام، نابسامانی و پریشانیبرخورد کرده است؛ زیرا نه تنها مادیون و منکران مبدأ عالم، پایانی برای جهان قائل نبوده و منکر معادند، بلکه برخی از معتقدان به مبدأ عالم ودر قیامت تردید داشته و آن را نامقبول قلمداد کرده اند. ملاصدرا فیلسوف مسلمان، ازجمله « حشر » مؤمنان به آفریدگار جهان نیز، دربارهاندیشمندانی است که در این عرصه قلم زده و بر اساس مشرب فلسفی خویش به تبیین و تحلیل حشر موجودات پرداخته است. پژوهش حاضردر صدد بررسی حشر موجودات از دیدگاه ملاصدرا می باشد. به همین منظور بعد از بیان چارچوب مفهومی موضوع تحقیق، هستی شناسی،چیستی و حقیقت نفس، تناسخ و اقسام آن از دیدگاه ملاصدرا و همچنین اصول هفت گانه ایشان برای اثبات معاد روحانی- جسمانی، موردجستجو قرار گرفته است.
مقاله پژوهشی
فقه و مبانی حقوق
محسن شکیب رخ؛ سید محمد مهدی احمدی؛ محمد حسین ایراندوست
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 115-133
چکیده
چکیدهمساله کما بیشتر از جنبه پزشکی بررسی شده است، جنبه های فقهی و حقوقی ان به طور جدی مورد بحث و بررسی اندیشمندان واقع نشده است در مورد ابهاماتی از جمله این که کما چیست و چه آثاری دارد هنوز وجود دارد. این مقاله سعی در روشن کردن ماهیت کما و اثار ان بر اطرافیان و اموال شخصی که در حالت کما وجود دارد می پردازد.این مقاله به این نتیجه رسیده ...
بیشتر
چکیدهمساله کما بیشتر از جنبه پزشکی بررسی شده است، جنبه های فقهی و حقوقی ان به طور جدی مورد بحث و بررسی اندیشمندان واقع نشده است در مورد ابهاماتی از جمله این که کما چیست و چه آثاری دارد هنوز وجود دارد. این مقاله سعی در روشن کردن ماهیت کما و اثار ان بر اطرافیان و اموال شخصی که در حالت کما وجود دارد می پردازد.این مقاله به این نتیجه رسیده است که کما، مریضی نیست بلکه نشان از یک عارضه و صدمه به قوای دماغی است که منجر به بیهوشی طولانی مدت می شود و شخص در حال کما، زنده است و تمام احکام زندگان بر او جاری می شود و نمی توان به دلیل طولانی بودن مدت کما، شخص را مرده پنداشت و احکام مرده را بر وی جاری ساخت و با مرگ مغزی که در ان فرد علایم حیاتی ندارد و مغز به طور کلی اسیب دیده است فرق دارد چون در مرگ مغزی مرگ قطعی است در صورتی که شخص در حال کما احتمال بازگشت وی به زندگی روزمره وجود دارد و همچنین اموال شخص در حال کما به تصرف ورثه داده نمی شود. قرار داد های شخص در حال کما قبل از کما باطل است و همچنین همسر شخص در حال کما باید عسر و حرج خود را ثابت کند تا بتواند طلاق بگیرد.کلیدواژگان:کما،فقه،حقوق،ماهیتطلاق،تصرفات،
مقاله پژوهشی
فقه و مبانی حقوق
احمد مرادخانی؛ سیده طوبی هاشمی
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 135-152
چکیده
چکیده کودک برای ادامه زندگی خود افزون برشیر مادر نیاز به مراقبتهای دیگری هم دارد . این نوع مراقبتها در شرایط عادی باید ازسوی فردی که بیشترین پیوند عاطفی را نسبت به کودک دارد ، انجام گیرد . از این رو جهت تامین این امر بحث حضانت مطرح است . که در تعریف آن گفته شده است :حضانت به معنی سرپرستی امور زندگی و حفاظت و پرورش طفل است تا زمانی که طفل ...
بیشتر
چکیده کودک برای ادامه زندگی خود افزون برشیر مادر نیاز به مراقبتهای دیگری هم دارد . این نوع مراقبتها در شرایط عادی باید ازسوی فردی که بیشترین پیوند عاطفی را نسبت به کودک دارد ، انجام گیرد . از این رو جهت تامین این امر بحث حضانت مطرح است . که در تعریف آن گفته شده است :حضانت به معنی سرپرستی امور زندگی و حفاظت و پرورش طفل است تا زمانی که طفل به حفاظت و پرورش محتاج است . و از آنجا که نقش حضانت و سرپرستی کودکان از دیدگاه مکتب اسلام دارای هم از جهت فردی و هم اجتماعی دارای اهمیت فوق العاده می باشد و انجام آن توسط افراد شایسته و صالح مورد نظر است. تا کودکان تحت حضانت افراد سالم و شایسته بار آیند . لذا در فقه امامیه برای متولی امر حضانت شرایطی خاصی در نظر گرفته شده است تا این حق و وظیفه را به گونه ای شایسته به انجام برسد.
مقاله پژوهشی
فلسفه اسلامی
دوره 4، شماره 13 ، بهار 1392، صفحه 1-8